poniedziałek, 11 maja 2015

Retinoidy w leczeniu trądziku

Trądzik ilustracjaDziś na prośbę wielu czytelników bloga, postanowiłam powrócić do tematu trądziku, który wielu nastolatkom (i nie tylko) spędza sen z powiek. I wcale się temu nie dziwię. O tym, że to wyjątkowo uciążliwa dolegliwość, chyba nie muszę nikogo przekonywać. Twarz w czerwonych, bądź ropnych krostach nie wygląda niestety zbyt estetycznie. A jeśli problem nie jest nawet zbyt nasilony, to czasami jakiś ogromny pryszcz pojawiając się zupełnie niespodziewanie, potrafi zepsuć długo wyczekiwaną randkę, czy ważne spotkanie. 

Jedną z grup leków stosowanych w leczeniu trądziku pospolitego są retinoidy i to na tej grupie się chcę skupić. Sam termin 'retinoidy' został wprowadzony już dość dawno, bo w 1976 roku i obejmuje witaminę A (retinol) oraz jej naturalne i syntetyczne analogi. 



Uwaga! Retinoidy znajdziecie zarówno w preparatach do użytku zewnętrznego (maści, kremy, żele), jak i w formie preparatów doustnych. Przykłady:

- tretynoina ("Atrederm płyn 0,025 i 0,05%", "Locacid-krem")

- izotretynoina ("Izotrex żel", "Izotek kapsułki 10 mg i 20 mg" oraz jego zamienniki: "Aknenormin", "Curacne", "Axotert", "Actaven")

- adapalen ("Epiduo- żel", "Differin- krem i żel")

- tazaroten ("Zorac żel")

Właściwie można powiedzieć, że zapanowała teraz "era retinoidów", bo są one stosowane w leczeniu trądziku bardzo często. Sama realizuję w aptece codziennie po kilka recept na tego typu preparaty. Dlaczego...? Z racji na dobrą skuteczność, a o to nam przecież chodzi. :) 




O ile jednak retinoidy stosowane zewnętrznie są w miarę bezpieczne, o tyle retinoidy stosowane doustnie już nie. Coś za coś, czyli dobra skuteczność, ale niestety cały szereg działań niepożądanych. Czasami jednak nie ma wyjścia i takie doustne leczenie retinoidami jest konieczne. 

Jakie działania niepożądane mogą się więc pojawić i jak sobie z nimi radzić...?

1) działanie embriotoksyczne i teratogenne, czyli działanie toksyczne na zarodek lub płód. Skutkiem tego może być obumarcie zarodka, a także bardzo poważne wady rozwojowe, poronienie, czy przedwczesny poród. Retinoidy są więc bezwzględnie przeciwwskazane do stosowania w ciąży. No tak, o ile wiemy, że jesteśmy w ciąży, to wiadomo nie jest to problem, ale przecież spory odsetek ciąż jest nieplanowanych. Właśnie dlatego podczas doustnego leczenie izotretynoiną należy bezwzględnie stosować skuteczną antykoncepcję. I nie ma tutaj miejsca na żadne wpadki itp. dlatego dodatkowo dla pewności warto zaopatrzyć się w test ciążowy. Często trzeba go wykonywać na każdej wizycie, kiedy otrzymujemy receptę na izotretynoinę. I naprawdę nie jest to przesadą. Ba... antykoncepcja powinna być stosowana jeszcze jakiś czas po zakończeniu terapii. 

2) świąd i suchość skóry
Niestety jest to działanie niepożądane niejako wpisane w leczenie retinoidami. Ale trzeba "wziąć byka za rogi" i jakoś sobie z tym radzić. 

Niezmiernie ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry i uzupełnienie terapii stosowaniem odpowiednich dermokosmetyków, co powinno przełożyć się na efekty, takie jak:

- eliminacja wysuszenia i odwodnienia skóry
- likwidacja szorstkości i nadmiernej keratynizacji naskórka
- odbudowanie warstwy hydrolipidowej skóry
- zniesienie uczucia napiętej skóry
- regeneracja skóry, ulga i ukojenie

Zaleca się więc:

- przynajmniej jeden raz dziennie oczyszczać skórę za pomocą żelu lub kostki dermatologicznej bez mydła, bez konserwantów, bądź środków zapachowych. Co ważne - idealny preparat powinien usuwać łój, martwe komórki, ale nie niszczyć bariery lipidowej. 

Przykładem jest "Keracnyl żel oczyszczający" - który działa seboregulująco i keratolitycznie, ale także przeciwzapalnie i nawilżająco. Przyznam szczerze, że miałam okazję go spróbować i myślę, że jest to produkt wart polecenia. 

I pamiętajcie - nie zaleca się stosowania preparatów z zawartością alkoholu, bo wysusza on i tak już wysuszoną nadmiernie skórę. 


- codzienną aplikację kremu nawilżającego dedykowanego do cery trądzikowej. Powinien być to preparat niekomedogenny i nieokluzyjny, czyli taki, który nie będzie zapychał porów.  

Wiele firm kosmetycznych ma w swojej ofercie takie preparaty. Przykłady to:

- "Keracnyl Repair Krem" - zawiera składniki nawilżające, a także witaminę F, która jest odpowiedzialna za przywrócenie płaszcza hydrolipidowego skóry, oraz witaminę E, która odżywia i regeneruje skórę. Jego dodatkowym atutem jest opatentowany system zamknięcia, który pozwala na zachowanie sterylności produktu przez cały okres jego stosowania

- "Uriage Hyseac Restructurant" - krem regenerujący
Główne składniki aktywne to woda termalna Uriage-która gwarantuje odpowiednie nawilżenie i ukojenie skóry, a także opatentowany składnik Cerasterol-2F czyli połączenie długołańcuchowych ceramidów z kwasami omega-3 i omega-6 oraz fitosteroli. Kompleks ten odpowiada za regenerację naruszonej bariery naskórkowej a także wykazuje działanie przeciwzapalne.
Preparat posiada lekką konsystencję przez co nie powoduje powstawania zaskórników, za co oczywiście duży plus. 

- La Roche Posay Effaclar H- kojący krem nawilżający do skóry tłustej
Główne składniki to witamina B3 (niacynamid), która wykazuje działanie przeciwzapalne i wzmacnia płaszcz hydrolipidowy skóry, MP-lipidy, które odbudowują naruszoną barierę naskórkową, a także woda termalna z La Roche Posay, która zapewnia głębokie nawilżenie skóry i uzupełnienie gospodarki mineralnej szczególnie w selen. 
Krem charakteryzuje się bardzo przyjemną i lekką konsystencją. Już pierwsza aplikacja preparatu pozwala przywrócić przesuszonej skórze uczucie komfortu., następuje redukcja zaczerwienienie i łuszczenia naskórka. 

- Avene Cleanance Hydra krem łagodzący
Jest to preparat o interesującym składzie, bo zawiera m.in. bisabolol, który łagodzi podrażnienia, a także olej z krokosza (mocno nawilża) oraz olej z kokosa, który przywraca skórze elastyczność i znosi uczucie ściągnięcia. 

- Bioderma Sebium Hydra- nawilżający krem do skóry tłustej i ze skłonnością do trądziku.
Krem ten jest dość ciekawym preparatem, bo wykazuje działanie dwukierunkowe - z jednej strony przywraca nawilżenie i ukojenie podrażnionej skórze, ale także zapobiega powstawaniu nowych zmian trądzikowych, hamuje objawy stanu zapalnego oraz przyspiesza gojenie wykwitów trądzikowych, czyli takie "all-in-one" ;)

- Iwostin Purritin Rehydrin- krem przywracający nawilżenie
Tutaj skład bardzo bogaty, bo mamy zarówno kwas hialuronowy (odpowiada za wiązanie wody w naskórku i wpływa na nawilżenie skóry), ceramidy roślinne (odbudowa struktur lipidowych w naskórku, spójność i jędrność naskórka), jak i alantoina (łagodzenie podrażnień), a także skwalen (ogranicza utratę wody z naskórka). 
Krem przywraca skórze fizjologiczną równowagę. Długotrwale nawilża i wpływa na odbudowę płaszcza hydrolipidowego.Wykazuje działanie kojące,redukuje podrażnienia. .Jego lekka konsystencja nie powoduje zatykania porów, doskonale sprawdza się więc jako baza pod makijaż.

Asortyment jak widać więc jest bardzo szeroki - myślę, że każdy znajdzie coś dla siebie. 

- stosowanie kremów z wysokimi filtrami (fotoprotekcja), ponieważ podczas kuracji retinoidami skóra jest o wiele bardziej wrażliwa na promieniowanie słoneczne. Ale uwaga - standardowe kremy z filtrami czasami zapychają pory i pogarszają stan skóry, dlatego najlepiej sięgać po kremy z filtrami przeznaczone strikte do cery trądzikowej. 

3) przesuszone usta i zapalenie czerwieni wargowej

Właściwie jedynym sposobem na zminimalizowanie tego efektu, jest zaopatrzenie się w dobrą pomadkę, czy balsam do ust i natłuszczanie ust nawet kilkanaście razy na dobę. Wiem, wiem... trochę to może kłopotliwe, ale naprawdę warto. Większość firm kosmetycznych posiada takie specyfiki w swojej ofercie. Takie moje prywatne super trio w tej dziedzinie to  "La Roche Posay Cicaplast" balsam do ust, "Uriage Bariederm balsam do ust" oraz balsam do ust "Keracnyl repair"


4) suchość oczu 

Tutaj także rozwiązanie jest dość proste - warto zaopatrzyć się w dobre krople o działaniu nawilżającym (tzw. sztuczne łzy). Moim faworytem są ostatnio krople "Optive Fusion" - nie rozstaję się z nimi odkąd spróbowałam. Jedyną ich wada jest dość wysoka cena, ale w aptece asortyment kropli ocznych o działaniu nawilżającym jest naprawdę szeroki, więc i za niższą cenę można znaleźć dobry preparat. 

5) krwawienia z nosa

Niestety to także dość częsty problem przy doustnej kuracji izotretynoiną, związany z nadmiernym wysuszeniem śluzówki nosa. Warto więc zaopatrzyć się w donosowe preparaty o działaniu nawilżającym i regenerującym śluzówkę. Moim ulubionym preparatem jest "Rinopanteina" - kiedyś tylko jako maść, obecnie także dostępna w postaci aerozolu. Jest to ciekawy produkt, bo nie tylko nawilża, ale także łagodzi podrażnienia, a wiadomo, że nadmiernie wysuszona śluzówka nosa jest wyjątkowo podatna na podrażnienia. 

6) inne działania niepożądane 

Bóle stawowe, zmiany nastrojów, uporczywe bóle głowy - na szczęście nie występują często. :)

To chyba tyle. Jeśli macie jakieś pytania, lub chcecie podzielić się swoimi doświadczeniami z retinoidami, zapraszam do dyskusji. :) 



Artykuł powstał we współpracy z koleżanką z apteki: mgr kosmetologii Agnieszką Jabłońską, której serdecznie dziękuję za pomoc i poświęcony czas.



38 komentarzy:

  1. W ubiegłym roku przeszłam kurację retinoidami, skuteczną :) a krem Iwostin Purritin Rehydrin okazał się być wybawieniem :) dla mnie był Najlepszy :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Mialam kuracje, mialam spore migreny i straszne bole stawow.
    Cere mialam sliczna przez 2 lata, odstawilam anty i zaczely sie problemy. Teraz wrocilam do anty, jest i niebio lepiej, ale nie idealnie. Jezeli bede pobawiac kuracje, to wiem ze bez hormonow w tle.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mi również tylko anty pomagają. Nawet doustne retinoidy nie pomogły. Pani dermatolog zachęca do powtórzenia kuracji.

      Usuń
  3. I jedna rzecz - naposalas, ze pryszcz moze zepsuc randke czy wazne spotkanie. Dla mnie to tak straszne splycenie problemu! Mozna z tego powodu moec depresje, problemy ze znalezienien pracy, gdy ma sie ogromne problemy z cera, zanizona wlasna ocene i ogromne kompleksy. Retinoidy nie sa przepisywanw osobom, ktorym wyslakuje jeden pryszcz na miesiac.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Może nie wyraziłam się odpowiednio, w każdym razie nie chciałam spłycać problemu, tylko napisać jakiś "lekki" wstęp do trudnego tematu. Wiadomo, że trądzik to czasami ogromny problem terapeutyczny. Retinoidy- zarezerwowane są raczej do ciężkiego trądziku, zwłaszcza doustne. I coś za coś- skuteczność z reguły dobra, ale działania niepożądane niestety często nasilone.

      Usuń
  4. Ja moge tylko powiedzieć, ze mialam silny trądzik i przeszlam kuracje Aknenorminem. Pomoglo! A co do suchości twarzy i ust to polecam olej kokosowy nierafinowany z pierwszego tłoczenia (smarowalam nim usta i twarz) i nie trzeba zadnych drogich kremów. Tylko pamiętać jednak o jakims specyfiku z filtrem, gdy jest słonko.

    OdpowiedzUsuń
  5. Na zewnętrznie stosowane retinoidy to może może bym się zdecydował jakbym miał taką potrzebę, ale wewnętrznie stosowanym mówię "nie". Za dużo skutków ubocznych, które mogą powodować bardzo poważne i trwałe uszkodzenia czy zmiany w organizmie i myślę, że nie warto niszczyć sobie zdrowia tylko po to, by mieć ładniejszą cerę, kiedy teraz mamy o wiele większe możliwości.
    Za to stosowanie wewnętrzne wcale nie gwarantuje efektów, za to skutki uboczne są raczej gwarantowane, nawet jeżeli niewidoczne na pierwszy rzut oka.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To nie jest tak do końca- czasami nie mamy innej alternatywy niż retinoidy doustne. I owszem- działania niepożądane są niestety z nimi związane, ale.... czasami nie ma wyboru. Przy prawidłowo przeprowadzone terapii retinoidami z reguły skuteczność jest zadowalająca a i ryzyko nawrotów z reguły mniejsze.

      Usuń
  6. Strasznie męczące są te wszystkie kuracje i póki co żadna mi nie pomogła w 100% :(

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Niestety- czasami taka kuracja przeciwtrądzikowa wymaga trochę cierpliwości i poświęcenia. Na pewno warto stosować się dokładnie do zaleceń lekarza- czasami niestosowanie się do zaleceń, samodzielna modyfikacja, czy nieregularne przyjmowanie leków jest przyczyną słabych wyników terapii i nawrotów.

      Usuń
  7. witam, czy znajdę na Pani stronie artykuł na temat ochrony przeciwsłonecznej ? jeśli tak- proszę o namiar, jeśli nie- o taki artykuł w kontekście nadchodzącego lata :) bardzo dziękuję i pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Na temat ochrony przeciwsłonecznej pisałam w artykułach:
      http://zapytaj-farmaceute.blogspot.com/2012/04/ciemna-strona-sonca.html
      http://zapytaj-farmaceute.blogspot.com/2012/04/ochrona-przeciwsoneczna-u-dzieci.html

      Myślę jednak, że będę jeszcze poruszać ten temat na łamach bloga:) i posty zostaną nieco uaktualnione.

      Usuń
  8. Niestety ta ostatnia deska ratunku, jaka są retinoidy nie u każdego pomaga. ja po 10 latach przegranej walki w końcu zdecydowałam sie na axotret. Wzięłam przepisowa dawką. Niestety po miesiącu od ostatniej tabletki wszystko wróciło :-(
    Minęły trzy lata i myśle nad drugą kuracją. ie wiem tylko czy to ma jeszcze sens :-(

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pomyśl czy czasem nie masz alergii pokarmowej. Dermatolog Cię wyśmieje - mnie osobiście wysmial i kazał wręcz brać retinoidy. Nie zgodziłam się. Zrobiłam testy na nietolerancję pokarmową i się okazało że mam uczulenie na laktozę, kazeinę, jajka, czekoladę. Już nie mam trądziku:)

      Usuń
    2. Też przyjmowałam Axotret. Dokładnie rok temu skończyłam. Następnie jeszcze miesiąc od ostatniej tabletki - doustna antykoncepcja, dzięki której, zarówno długie lata przed rozpoczęciem kuracji retinoidami, jak i teraz moja twarz wygląda "w miarę". Problem wrócił po 1,5 miesiąca od zakończenia antykoncepcji, czyli 2,5 miesiąca po zakończeniu kuracji doustnymi retinoidami.

      Usuń
    3. Gdzieś kiedyś byłam na wykładach i Pani doktor z dużym doświadczeniem dermatologicznym mówiła, że tak naprawdę często niepowodzenia w terapii retinoidami są związane z tym, że przyjmowana jest za mała dawka. Gwarantem skuteczności i małego ryzyka nawrotu jest to, aby dojść do pewnego pułapu w całkowitej przyjętej dawce. To tak w teorii. W praktyce opinie pacjentów są róże- dla jednych taka terapia to wybawienie bo problem znika i nie nawraca, dla niektórych w ogóle się nie sprawdzają, a u niektórych problem po jakimś czasie wraca.

      Usuń
  9. Czy podczas stosowania retinoidów (ja używam Adapalen) można stosować peelingi takie zwykłe z tubki z drogerii?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Na pewno przy terapii nie należy stosować zwykłych peelingów mechanicznych, bo mogą wywoływać podrażnienia. Są lekarze, którzy w ogóle zabraniają stosowania jakiegokolwiek peelingu, jeśli stosuje się retinoidy. Jeśli już to raz na czas jakiś delikatny peeling enzymatyczny.

      Usuń
  10. mnie w czasie kuracji zaczely wypadac włosy a po zakonczeniu jeszcze wiecej stosuje rozne tabletki i wcierki ale nic nie pomaga przeczytalam ze tabletki z biotebal sa skuteczne zamierzam spróbować bo juz nie wiem co robić :(

    OdpowiedzUsuń
  11. Czy atrederm mozna stosować na blizny potrądzikowe?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Atrederm to lek wydawany z przepisu lekarza- polecam z nim poruszyć tą kwestię.

      Usuń
  12. A czy stosując EPIDUO i BENZACNE 10% - mogę myśleć o dziecku czy musze trochę odczekać?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dane na temat stosowania miejscowego adapalenu w ciąży są bardzo skąpe, a ponieważ może w pewnym stopniu wchłaniać się przez skórę, nie należy go stosować w ciąży. Taka jest informacja producenta. W momencie zajścia w ciążę należałoby skończyć kurację.

      Usuń
  13. Moja pani dermatolog przepiasala mi locacid czyli retinoid do smarowania czyli ta mniej skuteczną wersję bo słyszę wiele że doustne są o wiele lepsze.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Lekarz zawsze dobiera leczenie do konkretnego przypadku. Nie można uogólniać. Widocznie Pani doktor uznała, że w Pani przypadku lepsze efekty da terapia miejscowa.

      Usuń
  14. Prawda jest taka ,że branie doustnie czegokolwiek pomaga na 1 rok lub 2 lata a problem lubi wracać , tak naprawdę przemysł farmaceutyczny to jedna mafia. Miałem straszny trądzik. Zrobiłem badania na nietolerancje pokarmową wyszło mi sporo rzeczy: meleko krowie,kozie, pszenica, gluten,owies kilka warzyw i owoców. Starałem się przez kilka tygodni trzymać dietę eliminując te składniki ,zastępując je innymi. Pozbyłem się problemu a miałem trądzik na twarzy plecach i klatce piersiowej. Leczyłem się również lekiem o nazwie IZOtek na 3 lata miałem spokój i problem wrócił. Szkoda wyniszczać organizm. Szukajcie przyczyny.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W przypadku retinoidów stosowanych doustnie ważne jest, aby sumarycznie w trakcie całej kuracji przyjęta została zalecana dawka łączna. Czasami przyczyną nawrotów jest za wczesne zakończenie kuracji. Natomiast owszem- czasami nawrotów nie unikniemy.. niestety, ale nie dotyczy to tylko trądziku, tylko wielu schorzeń.

      Usuń
    2. @Anonimowy, czy dieta rzeczywiscie dalej przynosi Ci rezutaty?Jestem po kuracji teretracyklina a zalecanym Izotekiem, Inny lekarz postanowil, ze wytnie zmiany tylko musze troche schudnac zeby probm acne inversa nie powrocil (mam nadwagi 6 kilo).Bede wdzieczna za oodpowiedz.

      Usuń
  15. Czy stosowanie preparatu Rinopanteina równolegle z Axotretem na pewno jest bezpieczne? Jestem w trakcie kuracji izotretynoiną i niestety cierpię na podrażnienia błon śluzowych nosa. Na ulotce Axotretu jest informacja, że należy uważać na inne preparaty zawierające wit. A. Co prawda, w maści Rinopanteina ilość witaminy A jest niewielka- tylko 0,05%, jednak czy na pewno mogę ją stosować bez żadnych obaw?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Myślę, że można, natomiast najbezpieczniej zapytać dermatologa.

      Usuń
  16. Cześć! Ja właśnie tydzien temu rozpoczelam kuracje curacne, jestem zrozpaczona stanem swojej twarzy...po ciazy totalnie sie rozregulowalam i dostalam tradziku cystowego.. cala twarz mam w guzach, nie moge nawet isc do dentysty bo nie otworze tak szeroko ust. Po tygodniu z lekiem mam wrazenie ze moja cera jest jeszcze gorsza :(( nie mam juz nawet sil zeby plakac.. blagam o jakies slowa otuchy..
    Dorota

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Przyznam szczerze, ze sama miałam tylko delikatne problemy trądzikowe i nie stosowałam nigdy retinoidów. Nie mogę więc pomóc na zasadzie swojego doświadczenia. Ja myślę, że należy stosować się do zaleceń dermatologa i będzie dobrze! Głowa do góry! Proszę również pamiętać o ewentualnych działaniach niepożądanych, które mogą wystąpić i być na nie przygotowanym.

      Usuń
  17. Czy druga kuracja doustnymi retinoidami może pomóc, w przypadku gdy pierwsza nie przyniosła efektu? Zastanawiam się, czy warto powtarzać drugi raz. Proszę o radę, pozdrawiam :-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Myślę, że takie wątpliwości lepiej rozwieje lekarz dermatolog. Gdzieś kiedyś byłam na wykładach i Pani doktor z dużym doświadczeniem dermatologicznym mówiła, że tak naprawdę często niepowodzenia w terapii retinoidami są związane z tym, że przyjmowana jest za mała dawka. Gwarantem skuteczności i małego ryzyka nawrotu jest to, aby dojść do pewnego pułapu w całkowitej przyjętej dawce. To tak w teorii. W praktyce opinie pacjentów są róże- dla jednych taka terapia to wybawienie bo problem znika i nie nawraca, dla niektórych w ogóle się nie sprawdzają, a u niektórych problem po jakimś czasie wraca.

      Usuń
  18. Czy stosowanie retinoidów zewnętrznych (maść epiduo forte żel) może wysuszać błony śluzowe? Czy utrudnia gojenie się ran (ale daleko oddalonych np. szczeliny odbytu)? Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  19. Bardzo chciałabym wypróbować tej kuracji doustnej, bo męczę się z trądzikiem od 5 klasy. Stosowałam już chyba wszystkie dostępne maście, próbowałam również antybiotyku doustnie, jednak nic nie zdało egzaminu. Bardzo żałuję, że chodziłam do tak beznadziejnem pani doktor bo straciłam czas i pieniądze, nadzieję także. Udałam się do innego specjalisty i zaproponowano mi właśnie retinoidy. Sttasznie się ucieszyłam na myśl, że mogę się w końcu raz na zawsze pozbyć trądziku, w końcu miałam nadzieję. Niestety moja mama zaczęła zgłębiać temat i ostatecznie nie zgodziła się na to leczenie, ze względu na skutki uboczne, a przede wszystkim na jeden niepożądany efekt dotyczący wyniszczenia watrąby. Nie mam sił już probować dalej z innymi lekarzami, mamy raczej też nie przekonam...

    OdpowiedzUsuń
  20. czy możecie polecić jakiś krem z filtrem do skóry trądzikowej? nie mogę znaleźć nic odpowiedniego, żeby nie było tłuste, nie zapychało skóry. Nawet w aptekach nie mogą nic polecić.

    OdpowiedzUsuń
  21. Czy ten żel Izotrex można stosować do ograniczenia łojotoku i obkurczenia porów w strefie T(raz na jakiś czas)? Dostane to bez recepty, jeśli ładnie poproszę jakiegoś farmaceutę :)?

    OdpowiedzUsuń