Ibuprofen

Boli nas głowa, zaczyna łamać w kościach lub po prostu mamy bolesną miesiączkę. Szukamy szybkiego i skutecznego rozwiązania. Najczęściej jedziemy do apteki (najlepsze rozwiązanie: porada farmaceutyczna plus pewność, że lek był odpowiednio przechowywany), stacji benzynowej lub sklepu, w którym zakupimy preparat przeciwbólowy. Jesteśmy w aptece i przed nami kilka preparatów  przeciwbólowych zawierających różne substancje lecznicze. Co wybrać? Leki mogą się różnie nazywać, mieć różne nazwy handlowe, ale zawierać tę samą substancję leczniczą. Możemy zatem kupić 2 leki o różnych nazwach na opakowaniach, a w środku będzie ta sama substancja lecznicza np. ibuprofenum.

Co to jest ibuprofen, czyli trochę farmakologii

Ibuprofen zna większość z nas. Dla dzieci występuje w postaci zawiesiny doustnej (Nurofen, Nurofen dla dzieci forte) lub czopków. Dla dorosłych w tabletkach (Ibuprom) lub kapsułkach (Ibum).

Ibuprofen (Ibuprofenum) jest lekiem należącym do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, w skrócie NLPZ. Do tej grupy zaliczamy miedzy innymi ketoprofen (Ketonal), dikofenak (Voltaren, Olfen, Dicloberl) i naproksen (Apo - Napro, Naproxen). Zależnie od użytych dawek ibuprofen może mieć działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne.

Dawkowanie jest sztuką

Stosujemy jak najmniejsze skuteczne dawki przez jak najkrótszy czas potrzebny do kontroli objawów. Dzieciom poniżej 6 miesiąca życia lek można podawać tylko po konsultacji z lekarzem!

Nie można go stosować dłużej niż 3 dni bez zalecenia lekarza.

Zawiesiny doustne. Po co są zawiesiny? Głównie po to, aby małe dziecko mogło je połknąć i aby substancja lecznicza szybciej zadziałała niż z tabletki. Dawka zawiesin doustnych jest zależna od wieku dziecka i od jego wagi. Do opakowania leku zwykle dołączona jest miarka. Na pudełeczku lub w ulotce jest tabelka, która mówi, ile mililitrów zawiesiny należy podać w zależności od wagi ciała i wieku. Dawka dobowa dla ibuprofenu wynosi około 20-30mg ibuprofenu/kg masy ciała w dawkach podzielonych.

Z rzeczy praktycznych: zawiesinę wstrząsamy przed użyciem, a miarkę po użyciu myjemy i suszymy. Ponieważ ibuprofen i grupa NLPZ może spowodować zaburzenia funkcji nerek pamiętajmy o piciu wody i podawaniu jej małym dzieciom!

Tabletki. Dla dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia dobowa dawka maksymalna to 1200mg ibuprofenu (leczenie bólu, gorączki). To znaczy, że w ciągu całej doby = 24h wolno zjeść maksymalnie 6 tabletek po 200mg lub 3 tabletki po 400mg. Tabletki 200mg przyjmujemy co 4 godziny, natomiast 400mg co 6 godzin.

Wskazania, czyli kiedy możemy zastosować ibuprofen

Może on być stosowany w bólach głowy (w tym także migreny), w bólach zębów, mięśni,w bólach pourazowych, również w bólach towarzyszących przeziębieniu i grypie. Przynosi ulgę w bólach miesiączkowych. Jego działanie przeciwgorączkowe wykorzystywane przy leczeniu grypy i przeziębienia.

Ibuprofen działa również przeciwzapalnie, ale dawka musi być wysoka około 2400mg/dobę. W ten sposób można objawowo leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów i reumatoidalne zapalenie stawów.

Przeciwwskazania, czyli u kogo i w jakich chorobach nie wolno stosować ibuprofenu

Przeciwwskazaniem do stosowania ibuprofenu jest stwierdzony stan zapalny układu pokarmowego, choroba wrzodowa i obecność krwawienia.

Nie wolno go stosować w III trymestrze ciąży, a  i stosowanie w I i II jest niezalecane (stosowanie leków w ciąży należy zawsze konsultować z lekarzem, lekiem przeciwbólowym dopuszczalnym w ciąży jest paracetamol w niskich dawkach przez krótki okres czasu). Kobiety planujące ciążę powinny unikać stosowania leków z grupy NLPZ. Jeśli już stosują, to w najmniejszej skutecznej  dawce i w jak najkrótszym czasie.

Stosowanie leków z grupy NLPZ wiąże się z ryzykiem niewydolności nerek, głównie u  starszych pacjentów cierpiących na inne schorzenia przewlekłe (często obserwuje się, że starsi pacjenci piją mało wody co z reguły pogarsza wydalanie leków i prowadzi do zaburzeń pracy nerek).

U pacjentów z astmą lek może wywołać skurcz oskrzeli utrudniający oddychanie.

Objawy uboczne, czyli dlaczego jest mi gorzej, skoro miało być lepiej

Przy stosowaniu leków z grupy NLPZ najczęściej obserwuje się zaburzenia żołądkowe, jadłowstręt, nudności i wymioty. Może pojawić się wysypka, zawroty głowy i zgaga. Niebezpiecznym objawem jest krwawienie z przewodu pokarmowego.

Interakcje ibuprofenu i innych leków z grupy NLPZ, czyli czego z czym nie łączyć

Ibuprofen, jak już wspomniałam należy do grupy NLPZ, podobnie jak ketoprofen (Ketonal), dikofenak (Voltaren, Olfen, Dicloberl) i naproksen (Apo - Napro, Naproxen). I jak każdy lek może powodować interakcje z innymi lekami, czyli może być dla nas potencjalnie szkodliwy.

Najważniejszą zasadą jest nie łączyć 2 lub więcej NLPZ, np. ibuprofen (Ibuprom, Ibum) + ketoprofen (Ketonal) = nie ma większej skuteczności leczenia, jest za to większe ryzyko uszkodzenia żołądka. Z tych samych powodów nie łączymy: ibuprofen + aspiryna (kwas acetylosalicylowy). Natomiast stosowanie doraźne: ibuprofen + aspiryna w dawkach niskich, kardiologicznych uznaje się za bezpieczne.

NLPZ mogą zmniejszać skuteczność leków moczopędnych (m. in. Furosemid, Hydrochlorothiazyd) i innych leków obniżających ciśnienie krwi (m. in. Enarenal, Prestarium, Metocard, Betaloc, Lorista, Lozap, Diovan). Dotyczy to głównie osób z zaburzeniem czynności nerek (pacjent odwodniony, osoby w podeszłym wieku) i może prowadzić do dalszego uszkodzenia nerek. Dlatego należy zachować szczególną ostrożność w tej grupie pacjentów. Pamiętajmy o piciu wody i podawaniu jej małym dzieciom!.

Kolejna ważna interakcja to ibuprofen + digoksyna (Digoxin). Może zwiększyć się stężenie digoksyny w krwi.

Interakcja ibuprofen + leki moczopędne oszczędzające potas w organizmie (Spironol) może powodować niebezpieczny wzrost poziomu potasu. Przy długotrwałej terapii należy kontrolować poziom potasu.

Kortykosteroidy (Encorton, Encortolon) mogą zwiększać ryzyko reakcji niepożądanych w obrębie układu pokarmowego.

Leki przeciw depresji z grupy SSRI np. sertralina, fluoksetyna mogą zwiększać ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego.

NLPZ mogą zwiększać działanie leków przeciwzakrzepowych takich jak warfaryna (Warfin, Acenocumarol) czyli może dojść do niebezpiecznego krwawienia.

Należy zachować ostrożność przy stosowaniu leków przeciwcukrzycowych, z grupy pochodnych sulfonylomocznika (np. gliklazidum = Diaprel MR). Zaleca się kontrolę glukozy we krwi podczas stosowania ibuprofenu.

Zasady stosowania ibuprofenu i leków z grupy NLPZ, czyli co możemy zrobić, aby lek wyleczył, a nie popsuł kolejnego narządu

Oto kilka zasad stosowania ibuprofenu (i innych NLPZ) w celu zwiększenia skuteczności i bezpieczeństwa leczenia:

1.Ibuprofen stosujemy w najmniejszych skutecznych dawkach i przez możliwie najkrótszy czas - zwiększenie dawki NLPZ nie powoduje zwiększenia działania przeciwbólowego (efekt pułapowy); krótszy czas terapii zmniejsza ryzyko podrażnienia przewodu pokarmowego i nerek.

2. Osoby starsze - szczególnie ostrożnie stosujemy NLPZ. Starsi często zażywają wiele różnych leków na wiele schorzeń (ryzyko interakcji) i są bardziej narażeni na krwawienia z przewodu pokarmowego i owrzodzenia.

3. W celu zmniejszenia dolegliwości żołądkowych leki z grupy NLPZ zażywamy podczas posiłku. Pamiętajmy o piciu wody podczas terapii, głownie małe dzieci i osoby starsze.

4. Nie rozkruszamy ani nie rozgryzamy tabletek powlekanych przeznaczonych do wchłonięcia w jelicie cienkim (tabletki dojelitowe).

5. Unikamy alkoholu i leków zawierających aspirynę.

6. Stosowanie NLPZ należy przerwać na przynajmniej 1 tydzień przed planowanymi zabiegami chirurgicznymi.

7. Nie stosujemy razem 2 lub więcej NLPZ - jest to błędem, nie osiągniemy lepszego efektu leczenia, zwiększymy natomiast ryzyko uszkodzenia przewodu pokarmowego i nerek.

8. Istnieje rytm dobowy dolegliwości ; chorzy cierpiący na reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów cierpią najbardziej w nocy i nad ranem, zatem lek podajemy wieczorem.

9. Chorzy na chorobę zwyrodnieniową stawów cierpią najbardziej w godzinach popołudniowych i wieczorem, zatem lek podajemy rano.

10. Podczas długotrwałego leczenia dużymi dawkami ibuprofenu lub NLPZ mogą wystąpić bóle głowy. Nie należy ich leczyć zwiększonymi dawkami NLPZ.

11. Ibuprofen może czasowo wydłużać czas krwawienia, u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia krwi może pojawić się ryzyko krwawień.

12. Należy pamiętać, że w przypadku przyjmowania środków przeciwbólowych i/lub przeciwmigrenowych tj. wielokrotnie w ciągu tygodnia lub przez ponad 10 dni w miesiącu może dojść do tzw. wtórnego bólu głowy wywołanego nadużywaniem leków. Ból głowy może być powodowany przyjmowaniem innych leków np. leków obniżających ciśnienie krwi z grupy blokerów kanałów wapniowych np. werapamilu (Staveran). Dochodzi wtedy to tzw. kaskady zapisywania leków. Pacjent cierpi na ból głowy, bierze lek przeciwbólowy i robi się błędne koło. Poprawnym działaniem powinna być zmiana leku lub modyfikowanie dawek leku przeciwnadciśnieniowego.

Podsumowując, czyli trzeba wiedzieć kiedy skończyć

Ibuprofen jest skutecznym lekiem przeciwbólowym, przeciwgorączkowym, a w wyższych dawkach przeciwzapalnym. Jest bezpieczniejszy od pozostałych leków z grupy NLPZ. Stosujmy go w najmniejszych skutecznych dawkach i przez możliwie najkrótszy czas. Nie bierzmy razem 2 lub więcej NLPZ.  Pamiętajmy o piciu dużej ilości płynów, o unikaniu alkoholu. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby starsze, z chorobami przewodu pokarmowego i nerek,  z nadciśnieniem, z zaburzeniami krzepnięcia krwi.

A może kiedy boli głowa to organizm dopomina się o przerwę od ciągłego biegu w życiu, o chwilę wytchnienia, relaksu, sen lub spacer na świeżym powietrzu...:) 

Warto również przeczytać:

Leki w ciąży

Wapń

Tran a odporność