Witaminy w suplementach diety

Często pytacie mnie w mailach o jakiś dobry preparat z witaminami, dziś więc kilka słów w tym temacie. Wszyscy wiemy, że witaminy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Teoretycznie zdrowa dieta bogata w warzywa i owoce jest w stanie dostarczyć organizmowi odpowiednie ich ilości, ale.... praktyka wygląda jednak niestety inaczej. 
Często żyjemy w stresie, zjadamy w pośpiechu, nasze posiłki są nieregularne, dominuje żywność wysoko przetworzona, fast-foody itp., a w efekcie niedobory witamin rzeczywiście stają się zauważalne. 

Przemysł farmaceutyczny jak zawsze wychodzi nam jednak naprzeciw i obecnie na rynku dostępne są różnorakie preparaty multiwitaminowe, często wzbogacone minerałami, a czasami także wyciągami ziołowymi, na przykład żeń-szeniem. Dziś można je kupić już nie tylko w aptekach, ale także sklepach i hipermarketach, bądź drogeriach jak np. "Rossmann". Pracując w aptece zauważyłam, że pacjenci lubią kupować preparaty witaminowe, bo właściwie każdy znajdzie coś dla siebie. Dostosowuje się je bowiem do indywidualnych potrzeb pacjenta i mamy na przykład witaminy dla dzieci, dla osób starszych 50+, sportowców, cukrzyków, kobiet w ciąży, dla odchudzających się itp. Producenci proponują nam także różnorodne postacie multiwitamin: tabletki, żelki (nawet dla dorosłych), lizaki, syropy, czy preparaty musujące. Jest więc w czym wybierać :) Ale czy rzeczywiście trzeba "faszerować się" takimi preparatami? 

Myślę, że nie ma co uogólniać i decyzja, czy suplementować witaminy i minerały, powinna być rozważana dla każdego pacjenta indywidualnie - uwzględniając jego wiek, płeć, schorzenia przewlekłe, ogólny stan zdrowia, sposób odżywania itp. 
Na pewno grupą narażoną na niedobory witamin są ludzie starsi. Dlaczego? Bo często cierpią oni na rozmaite problemy żołądkowo-jelitowe, czy też brak apetytu, a czasami w podeszłym wieku występuje problem upośledzonego wchłaniania składników pożywienia. 
Również dieta wegetariańska może prowadzić do znacznych niedoborów witamin, szczególnie witaminy B12, bądź witaminy D. 
Szczególną grupą są też pacjenci z chorobami nowotworowymi, bo ich organizm często osłabiony jest nie tylko samą chorobą, ale także radio - czy chemioterapią. Warto więc rozważyć u nich zastosowanie jakiegoś suplementu witaminowego, uwzględniając fakt, że szczególnie korzystne będą witaminy antyoksydacyjne : A, E, C.
To oczywiście tylko wybrane przykłady, które można by mnożyć...

Preparatów witaminowo-mineralnych mamy w aptekach całkiem sporo. Skład jest najczęściej podobny, choć zdarzają się i znaczące różnice. Ja chciałabym wam zwrócić uwagę na kilka istotnych moim zdaniem kwestii przy wyborze odpowiedniego suplementu.

Popularnym preparatem, szczególnie wśród młodych osób jest "Supradyn Intensia energy". Nie jest odstraszająca nawet jego wysoka cena, bo koszt miesięcznej kuracji czyli 30 tabletek, to w niektórych aptekach nawet 40 zł. Spoglądając na skład, w przypadku witamin z grupy B, producent podaje aż 300% zalecanej dziennej dawki, czyli sporo. Czy tak wysokie dawki mają sens? Owszem, witaminy z grupy B należą do witamin rozpuszczalnych w wodzie i ich nadmiar wypłukuje się z moczem, ale właściwie po co aż tyle..? Pewnie części z Was się wydaje, że im większa dawka tym lepiej, bo będzie silniejsza reakcja organizmu - ot zasada liniowości. Niestety jednak nie do końca funkcjonuje ona w biologii ;) Okazuje się bowiem, że jeśli jakaś substancja (na przykład witamina) działa korzystnie w pewnej dawce, to niekoniecznie jeśli podwoimy, czy potroimy tą dawkę (jak w przypadku "Supradynu") efekt będzie dwu - czy też trzykrotnie lepszy... Krótko mówiąc: za mało - niedobrze, ale za dużo - też niezbyt dobrze.
Ja więc nie jestem zwolenniczką aż tak dużych dawek witamin, bo nie widzę sensu kilkukrotnego przekraczania zalecanych dawek. Krótko mówiąc- nie ma co szaleć ;)  Zamiast "Supradynu" rekomenduję więc często młodym osobom na przykład "Vigor complete". Koszt miesięcznej kuracji jest o wiele mniejszy, bo wynosi kilkanaście zł, a skład jak dla mnie w zupełności spełnia swoją funkcję suplementacyjną. Podkreślić należy także wygodne dawkowanie odpowiednie dla zapominalskich, bo tylko raz dziennie ;)

Dużym powodzeniem wśród młodych osób i nie tylko, cieszą się preparaty witaminowe z żeń-szeniem, szczególnie "Bodymax plus". Nie wiem czy znacie natomiast podobny składem, ale zdecydowanie tańszy "Maxivit", oraz dedykowany kobietom "Maxivit dla niej". Myślę, że preparaty witaminowe z żeń-szeniem warto wziąć pod uwagę, jeśli czujecie się chronicznie zmęczeni i macie za mało energii, bądź też gdy spadła wasza zdolność koncentracji. 

Ponieważ o żeń-szeniu można by pisać godzinami, na pewno poświęcę mu osobny artykuł. Dziś tylko kilka najistotniejszych kwestii. 
Zawsze przy preparatach zawierających ekstrakt z żeń-szenia zwracajcie uwagę,  aby był to ekstrakt standaryzowany. Poza tym pamiętajcie o przeciwwskazaniach.
Stosowanie preparatów z żeń-szeniem nie jest zalecane u osób ze stanami lękowymi, u osób z bardzo wysokim nieuregulowanym ciśnieniem krwi, zaburzeniami rytmu serca, czy też znaczną miażdżycą naczyń serca lub mózgu. Jest on przeciwwskazany także u kobiet w ciąży oraz karmiących. Trochę szkoda, bo niekiedy karmiącym mamom zmęczonym opieką nad niemowlakiem i mającym na koncie nieprzespane noce przydałaby się jaką piguła usuwająca zmęczenie. Myślę tutaj chociażby o sobie. ;)

Na koniec jeszcze jeden aspekt preparatów multiwitaminowych, o którym się często zapomina. Producenci stawiają z reguły na bogactwo składu preparatu witaminowo-mineralnego i z jednej strony może i słusznie, ale.... kiedy mamy szereg witamin i minerałów w jednej tabletce, to niestety bardzo często problemem stają się ich wzajemne interakcje. Czasami są one korzystne, ale nie zawsze... Na przykład, nie jest dobre podawanie razem soli żelaza i cynku, ponieważ przy podawaniu większych dawek żelaza zmniejsza się przyswajalność cynku... a tymczasem w większości preparatów mamy i żelazo i cynk. Krótko mówiąc, są minerały, które "się nie lubią", a gdy się je łączy w jednej tabletce, to czasami bywa i tak, że się nie wchłaniają. Mamy więc bogactwo składu na ulotce suplementu, ale już niekoniecznie w organizmie;) 
Poza tym, warto sobie także uświadomić, że generalnie różnie może być z wchłanialnością minerałów. Przykładem - magnez, o którym tyle się ostatnio mówi. W większości suplementów wielowitaminowych (o ile nie wszystkich) występuje on w postaci tlenku magnezu, który wchłania się fatalnie. Jego dawka też z reguły nie jest porywająca, więc na pewno jeśli mamy już objawy niedoboru magnezu, taki specyfik nam nie pomoże. Trzeba wtedy postawić na dobry preparat magnezu.

Sami więc widzicie, że z tymi preparatami witaminowymi, to wcale nie jest tak kolorowo ;) Czasami pewnie warto "superpigułkę witaminowo - mineralną" zamienić na kilka preparatów przyjmowanych oddzielnie, zwłaszcza że, rzadko jest tak, że potrzebny  nam jest akurat cały zestaw witamin i minerałów. 

I jeszcze jedno, pamiętajcie, że witaminy często wchodzą w interakcje z innymi lekami. Przykładem jest witamina K (także obecna w większości suplementów), która zmniejsza skuteczność leków przeciwzakrzepowych. A więc... Tak jak pisałam wcześniej - zawsze należy indywidualnie rozważyć stosowanie preparatu witaminowego, bo można sobie zaszkodzić.



Warto również przeczytać:

Witamina C

Świetlik lekarski

Kwas foliowy