Retinoidy w leczeniu trądziku

Dziś na prośbę wielu czytelników bloga, postanowiłam powrócić do tematu trądziku, który wielu nastolatkom (i nie tylko) spędza sen z powiek. I wcale się temu nie dziwię. O tym, że to wyjątkowo uciążliwa dolegliwość, chyba nie muszę nikogo przekonywać. Twarz w czerwonych, bądź ropnych krostach nie wygląda niestety zbyt estetycznie. A jeśli problem nie jest nawet zbyt nasilony, to czasami jakiś ogromny pryszcz pojawiając się zupełnie niespodziewanie, potrafi zepsuć długo wyczekiwaną randkę, czy ważne spotkanie. 

Jedną z grup leków stosowanych w leczeniu trądziku pospolitego są retinoidy i to na tej grupie się chcę skupić. Sam termin 'retinoidy' został wprowadzony już dość dawno, bo w 1976 roku i obejmuje witaminę A (retinol) oraz jej naturalne i syntetyczne analogi. 

Uwaga! Retinoidy znajdziecie zarówno w preparatach do użytku zewnętrznego (maści, kremy, żele), jak i w formie preparatów doustnych. Przykłady:

- tretynoina ("Atrederm płyn 0,025 i 0,05%", "Locacid-krem")

- izotretynoina ("Izotrex żel", "Izotek kapsułki 10 mg i 20 mg" oraz jego zamienniki: "Aknenormin", "Curacne", "Axotert", "Actaven")

- adapalen ("Epiduo- żel", "Differin- krem i żel")

- tazaroten ("Zorac żel")

Właściwie można powiedzieć, że zapanowała teraz "era retinoidów", bo są one stosowane w leczeniu trądziku bardzo często. Sama realizuję w aptece codziennie po kilka recept na tego typu preparaty. Dlaczego...? Z racji na dobrą skuteczność, a o to nam przecież chodzi. :) 

O ile jednak retinoidy stosowane zewnętrznie są w miarę bezpieczne, o tyle retinoidy stosowane doustnie już nie. Coś za coś, czyli dobra skuteczność, ale niestety cały szereg działań niepożądanych. Czasami jednak nie ma wyjścia i takie doustne leczenie retinoidami jest konieczne. 

Jakie działania niepożądane mogą się więc pojawić i jak sobie z nimi radzić...?

1) działanie embriotoksyczne i teratogenne, czyli działanie toksyczne na zarodek lub płód. Skutkiem tego może być obumarcie zarodka, a także bardzo poważne wady rozwojowe, poronienie, czy przedwczesny poród. Retinoidy są więc bezwzględnie przeciwwskazane do stosowania w ciąży. No tak, o ile wiemy, że jesteśmy w ciąży, to wiadomo nie jest to problem, ale przecież spory odsetek ciąż jest nieplanowanych. Właśnie dlatego podczas doustnego leczenie izotretynoiną należy bezwzględnie stosować skuteczną antykoncepcję. I nie ma tutaj miejsca na żadne wpadki itp. dlatego dodatkowo dla pewności warto zaopatrzyć się w test ciążowy. Często trzeba go wykonywać na każdej wizycie, kiedy otrzymujemy receptę na izotretynoinę. I naprawdę nie jest to przesadą. Ba... antykoncepcja powinna być stosowana jeszcze jakiś czas po zakończeniu terapii. 

2) świąd i suchość skóry

Niestety jest to działanie niepożądane niejako wpisane w leczenie retinoidami. Ale trzeba "wziąć byka za rogi" i jakoś sobie z tym radzić. 

Niezmiernie ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry i uzupełnienie terapii stosowaniem odpowiednich dermokosmetyków, co powinno przełożyć się na efekty, takie jak:

- eliminacja wysuszenia i odwodnienia skóry

- likwidacja szorstkości i nadmiernej keratynizacji naskórka

- odbudowanie warstwy hydrolipidowej skóry

- zniesienie uczucia napiętej skóry

- regeneracja skóry, ulga i ukojenie

Zaleca się więc:

- przynajmniej jeden raz dziennie oczyszczać skórę za pomocą żelu lub kostki dermatologicznej bez mydła, bez konserwantów, bądź środków zapachowych. Co ważne - idealny preparat powinien usuwać łój, martwe komórki, ale nie niszczyć bariery lipidowej. 

Przykładem jest "Keracnyl żel oczyszczający" - który działa seboregulująco i keratolitycznie, ale także przeciwzapalnie i nawilżająco. Przyznam szczerze, że miałam okazję go spróbować i myślę, że jest to produkt wart polecenia. 

I pamiętajcie - nie zaleca się stosowania preparatów z zawartością alkoholu, bo wysusza on i tak już wysuszoną nadmiernie skórę. 

- codzienną aplikację kremu nawilżającego dedykowanego do cery trądzikowej. Powinien być to preparat niekomedogenny i nieokluzyjny, czyli taki, który nie będzie zapychał porów.  

Wiele firm kosmetycznych ma w swojej ofercie takie preparaty. Przykłady to:

- "Keracnyl Repair Krem" - zawiera składniki nawilżające, a także witaminę F, która jest odpowiedzialna za przywrócenie płaszcza hydrolipidowego skóry, oraz witaminę E, która odżywia i regeneruje skórę. Jego dodatkowym atutem jest opatentowany system zamknięcia, który pozwala na zachowanie sterylności produktu przez cały okres jego stosowania

- "Uriage Hyseac Restructurant" - krem regenerujący

Główne składniki aktywne to woda termalna Uriage-która gwarantuje odpowiednie nawilżenie i ukojenie skóry, a także opatentowany składnik Cerasterol-2F czyli połączenie długołańcuchowych ceramidów z kwasami omega-3 i omega-6 oraz fitosteroli. Kompleks ten odpowiada za regenerację naruszonej bariery naskórkowej a także wykazuje działanie przeciwzapalne.

Preparat posiada lekką konsystencję przez co nie powoduje powstawania zaskórników, za co oczywiście duży plus. 

- La Roche Posay Effaclar H- kojący krem nawilżający do skóry tłustej

Główne składniki to witamina B3 (niacynamid), która wykazuje działanie przeciwzapalne i wzmacnia płaszcz hydrolipidowy skóry, MP-lipidy, które odbudowują naruszoną barierę naskórkową, a także woda termalna z La Roche Posay, która zapewnia głębokie nawilżenie skóry i uzupełnienie gospodarki mineralnej szczególnie w selen. 

Krem charakteryzuje się bardzo przyjemną i lekką konsystencją. Już pierwsza aplikacja preparatu pozwala przywrócić przesuszonej skórze uczucie komfortu., następuje redukcja zaczerwienienie i łuszczenia naskórka. 

- Avene Cleanance Hydra krem łagodzący

Jest to preparat o interesującym składzie, bo zawiera m.in. bisabolol, który łagodzi podrażnienia, a także olej z krokosza (mocno nawilża) oraz olej z kokosa, który przywraca skórze elastyczność i znosi uczucie ściągnięcia. 

- Bioderma Sebium Hydra- nawilżający krem do skóry tłustej i ze skłonnością do trądziku.

Krem ten jest dość ciekawym preparatem, bo wykazuje działanie dwukierunkowe - z jednej strony przywraca nawilżenie i ukojenie podrażnionej skórze, ale także zapobiega powstawaniu nowych zmian trądzikowych, hamuje objawy stanu zapalnego oraz przyspiesza gojenie wykwitów trądzikowych, czyli takie "all-in-one" ;)

- Iwostin Purritin Rehydrin- krem przywracający nawilżenie

Tutaj skład bardzo bogaty, bo mamy zarówno kwas hialuronowy (odpowiada za wiązanie wody w naskórku i wpływa na nawilżenie skóry), ceramidy roślinne (odbudowa struktur lipidowych w naskórku, spójność i jędrność naskórka), jak i alantoina (łagodzenie podrażnień), a także skwalen (ogranicza utratę wody z naskórka). 

Krem przywraca skórze fizjologiczną równowagę. Długotrwale nawilża i wpływa na odbudowę płaszcza hydrolipidowego.Wykazuje działanie kojące,redukuje podrażnienia. .Jego lekka konsystencja nie powoduje zatykania porów, doskonale sprawdza się więc jako baza pod makijaż.

Asortyment jak widać więc jest bardzo szeroki - myślę, że każdy znajdzie coś dla siebie. 

- stosowanie kremów z wysokimi filtrami (fotoprotekcja), ponieważ podczas kuracji retinoidami skóra jest o wiele bardziej wrażliwa na promieniowanie słoneczne. Ale uwaga - standardowe kremy z filtrami czasami zapychają pory i pogarszają stan skóry, dlatego najlepiej sięgać po kremy z filtrami przeznaczone strikte do cery trądzikowej. 

3) przesuszone usta i zapalenie czerwieni wargowej

Właściwie jedynym sposobem na zminimalizowanie tego efektu, jest zaopatrzenie się w dobrą pomadkę, czy balsam do ust i natłuszczanie ust nawet kilkanaście razy na dobę. Wiem, wiem... trochę to może kłopotliwe, ale naprawdę warto. Większość firm kosmetycznych posiada takie specyfiki w swojej ofercie. Takie moje prywatne super trio w tej dziedzinie to  "La Roche Posay Cicaplast" balsam do ust, "Uriage Bariederm balsam do ust" oraz balsam do ust "Keracnyl repair"

4) suchość oczu 

Tutaj także rozwiązanie jest dość proste - warto zaopatrzyć się w dobre krople o działaniu nawilżającym (tzw. sztuczne łzy). Moim faworytem są ostatnio krople "Optive Fusion" - nie rozstaję się z nimi odkąd spróbowałam. Jedyną ich wada jest dość wysoka cena, ale w aptece asortyment kropli ocznych o działaniu nawilżającym jest naprawdę szeroki, więc i za niższą cenę można znaleźć dobry preparat. 

5) krwawienia z nosa

Niestety to także dość częsty problem przy doustnej kuracji izotretynoiną, związany z nadmiernym wysuszeniem śluzówki nosa. Warto więc zaopatrzyć się w donosowe preparaty o działaniu nawilżającym i regenerującym śluzówkę. Moim ulubionym preparatem jest "Rinopanteina" - kiedyś tylko jako maść, obecnie także dostępna w postaci aerozolu. Jest to ciekawy produkt, bo nie tylko nawilża, ale także łagodzi podrażnienia, a wiadomo, że nadmiernie wysuszona śluzówka nosa jest wyjątkowo podatna na podrażnienia. 

6) inne działania niepożądane 

Bóle stawowe, zmiany nastrojów, uporczywe bóle głowy - na szczęście nie występują często. :)

To chyba tyle. Jeśli macie jakieś pytania, lub chcecie podzielić się swoimi doświadczeniami z retinoidami, zapraszam do dyskusji. :) 



Artykuł powstał we współpracy z koleżanką z apteki: mgr kosmetologii Agnieszką Jabłońską, której serdecznie dziękuję za pomoc i poświęcony czas.

Warto również przeczytać:

Sposoby na trądzik

Na opryszczkę

Jak łagodzić oparzenia słoneczne?