Jak walczyć z łupieżem?

Na wstępie zgodnie z obietnicą przesyłam wyniki konkursu. Niezmiernie cieszy mnie Wasze zaangażowanie, gdyż otrzymałam ponad 60 odpowiedzi, z których przeważająca większość była prawidłowa.

Losowanie przeprowadzone przez mojego synka przyniosło następujące wyniki:

- "Linola Face" krem - otrzymuje p. Renata z Legnicy
- "Linola Lotion" balsam - otrzymuje p. Joanna z Lublina

Serdecznie gratuluję laureatom. :) Z uwagi na nieco przedłużony weekendowy wyjazd, na który się wybieram, nagrody wyślę do zwycięzców w połowie przyszłego tygodnia.

Wracając jednak do temu artykułu - dziś jadąc tramwajem zauważyłam na kołnierzu ciemnej kurtki młodzieńca stojącego nieopodal niewielkie białe płatki ... niestety nie śniegu (a może by się przydało, bo w końcu zima, ;)) ale ... łupieżu, co stało się inspiracją do napisania tego posta. Wiem z doświadczenia pracy w aptece, że łupież jest zmorą wielu pacjentów i odzwierciedlają to również statystyki. Szacuje się bowiem, że dotyczy on nawet 10% populacji oraz ... o dziwo - częściej dotyka mężczyzn niż kobiety. 

Na początek więc trochę teorii. ;)

Łupież to złuszczanie się powierzchownych warstw zrogowaciałego naskórka skóry owłosionej głowy, najczęściej w postaci drobnych płatków. 

Czynnikiem, który odgrywa istotną rolę w powstawaniu łupieżu jest zasiedlenie skóry głowy przez drożdżaki Malassezia. Właściwie stanowią one fizjologiczną florę skóry człowieka, lokalizując się w miejscach występowania gruczołów łojowych, ale ... przy łojotoku zaczynają się intensywnie namnażać.. Nie jest to zaskakujące, bo lipidy łoju są ich źródłem pożywienia... I co dalej? Wydzielina tłuszczowa jest przekształcana w wolne kwasy tłuszczowe, co powoduje podrażnienie skóry głowy i nadmierne złuszczanie naskórka. 
Samo złuszczanie się naskórka jest procesem fizjologicznym, bo nasza skóra nieustannie się regeneruje. Drożdżaki bytujące na skórze głowy powodują jednak, że proces złuszczania ulega przyspieszeniu - cykl odnowy naskórka skraca się z 28 do około 15 dni. Wtedy złuszczające się płatki skóry stają się widoczne gołym okiem i... łupież gotowy.


Wszędobylskie drożdżaki Malassezia nie są jednak jedynym czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu łupieżu. Istotną rolę odgrywają także zaburzenia hormonalne - tutaj często za winowajców uważa się androgeny, które nasilają łojotok, a tym samym mogą predysponować do powstawania tego schorzenia. Mówi się także o predyspozycjach genetycznych. Często także niewłaściwa pielęgnacja skóry głowy i włosów "dokłada swoje trzy grosze" (niewystarczające spłukiwanie, zbyt częste stosowanie lakierów, czy żeli do włosów, rzadkie mycie głowy). Również nie bez znaczenia są też pewne czynniki zewnętrzne, na przykład noszenie nakryć głowy (co zimą nieuniknione), stres, zanieczyszczenie powietrza, czy wreszcie... uwaga... zła dieta (nadmierne spożywane cukru, tłuszczów nasyconych, czy nadużywanie alkoholu)... Dużo tego! ;)

Skoro już przebrnęliśmy przez czynniki wywołujące to mało komfortowe schorzenie, zastanówmy się teraz, jak je szybko i skutecznie zwalczyć ?Oczywiście jeśli się da, najprościej wyeliminować czynniki ryzyka, o których pisałam powyżej. Hihi... ale nie zachęcam do rezygnowania z czapki, zwłaszcza jeśli za oknami będzie mróz i śnieg. ;) 
Łupież bardzo często ma jednak tendencję do nawrotów i niestety czasami bez specjalistycznych preparatów, czy szamponów się nie obejdzie. Dziś właściwie szampony przeciwłupieżowe znajdziecie w każdym niemal super- czy hipermarkecie. Znam wielu zwolenników choćby znanego wszystkim szamponu o wymownej nazwie "Head&Shoulders". ;) Jeśli jednak problem jest nasilony, zachęcam mimo wszystko do szukania pomocy w aptece. Tutaj także do dyspozycji jest spora gama preparatów do walki z łupieżem, czym więc się kierować przy wyborze...?

Na pewno istotny jest fakt, czy mamy do czynienia z łupieżem suchym (tzw. zwykłym), czy tłustym. Każdy farmaceuta powinien przed rekomendacją preparatu, zadać takie pytanie pacjentowi. 
Jak więc odróżnić łupież suchy, od tłustego?

Łupież suchy charakteryzują suche łuski barwy srebrzystopopielatej, które bardzo często albo samoistnie, albo pod wpływem czesania opadają na ubranie... Chyba nie muszę wspominać, że nie wygląda to estetycznie. Z reguły taki łupież nie nasila wypadania włosów, ale często stają się one łamliwe. Pamiętajcie jednak, że łupież suchy nie jest objawem przesuszenia włosów (niektórym osobom tak się wydaje), ale łagodnego łojotoku. Zwykle łupieżowi suchemu nie towarzyszy stan zapalny, choć czasami pojawia się świąd.

Łupież tłusty jest natomiast związany z nasilonym łojotokiem. Łuski przybierają wówczas żółtawą barwę, są tłuste i z reguły mocno przytwierdzone do podłoża. Skóra głowy staje się lśniąca, włosy mocno przetłuszczone i zwykle pojawia się ich wypadanie. Może dochodzić do rozwoju stanu zapalnego i nasilać się świąd. 

Wiemy już jak rozróżnić łupież suchy i tłusty, a więc przejdźmy do konkretów.

Zapewne gdyby przeprowadzić ankietę, to okazałoby się, że przeciętny Polak kojarzy łupież z szamponem "Nizoral". Można go nabyć w aptece zarówno w butelce (60 i 100ml), jak i pojedynczych saszetkach. W składzie mamy ketokonazol, czyli substancję o działaniu przeciwgrzybiczym, a tak jak pisałam... to właśnie grzyby są głównym czynnikiem odpowiadającym za powstawanie łupieżu. A więc... niszcząc drożdżaki, usuwamy łupież. Pamiętajcie jednak, że ketokonazol w zasadzie nie ma działania przeciwłojotokowego, a więc ... w przypadku łupieżu suchego, z reguły jest wystarczający, natomiast z łupieżem tłustym raczej sobie nie radzi. Poza tym jest dość drogi. Warto jednak wiedzieć, że są na rynku jego tańsze zamienniki. Na przykład "Zoxin-med" Aflofarmu. 
I jeszcze mała uwaga! Przy stosowaniu szamponów z ketokonazolem dość często pojawiają się skutki uboczne tj. świąd, podrażnienie skóry, a czasami (choć na szczęście rzadko) przebarwienia włosów. 
Ja od kilku pacjentów słyszałam natomiast opinie, że "Nizoral przestał działać"... Skąd się biorą? Okazuje się, że długotrwałe stosowanie ketokonazolu powoduje, że sprytne drożdżaki wytwarzają odporność na te preparaty i... wtedy rzeczywiście szampon jest nieskuteczny.

Ja przyznam się Wam szczerze, że fanką "Nizoralu" nie jestem. W przypadku łupieżu suchego, zdecydowanie wolę polecać preparaty z pirytonianem cynku, który działa  przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie, łagodzi stan zapalny, oraz wykazuje słabe działanie przeciwłojotokowe.
Na rynku specyfików z pirytonianem cynku jest trochę. Moim ulubionym szamponem z tej grupy jest Catzy "HEALING Shampoo", czyli tak zwany "szampon z kotkiem" ;) jak to mawiają pacjenci. Szampon ma bardzo przyzwoitą cenę (butelka 200 ml to koszt kilkunastu zł), a do tego jest naprawdę skuteczny w zwalczaniu łupieżu suchego, bo z tłustym.... hmmm... radzi sobie nieco gorzej... Przy nasilonym łojotoku sam pirytonian cynku to czasami za mało. 
Do włosów silnie przetłuszczających się jest wersja zielona tego szamponu Catzy "HEALING herbal shampoo". Poza pirytonianem cynku mamy w składzie wyciągi ziołowe z brzozy, rozmarynu, rumianku i pokrzywy. Jest on jednak u mnie w aptece mniej popularny - chyba zioła w składzie niektórych odstraszają, notabene zupełnie nie wiem czemu. 

Ugruntowaną pozycję w leczeniu łupieżu (a także łojotokowego zapalenia skóry ŁZS) mają także szampony z cyklopiroksolaminą. Wiem, wiem... sama nazwa Wam zapewne niewiele mówi, ale jest to substancja o działaniu przeciwgrzybiczym, przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym. Działanie przeciwzapalne jest tutaj wyraźnie zaznaczone, co warte podkreślenia, bo podrażnienie skóry głowy, czy objawy zapalne są często domeną łupieżu tłustego. Właściwie preparaty z cyklopiroksolaminą sprawdzają się dobrze zarówno w przypadku łupieżu suchego, jak i tłustego. Przykładowe preparaty to szampony "Sebiprox", czy mocniejszy "Stieprox"- wydawany z apteki de facto na podstawie recepty. Wiem, że wśród pacjentów szczególnie lubiany jest szampon "Pirolam". Poza cyklopirokolaminą zawiera on składniki poprawiające kondycję włosów i skóry głowy (m.in. proteiny pszenicy, kompleks witamin A i E, czy glicerynę).

Podobny profil działania i skuteczność w leczeniu łupieżu wykazuje oktopiroks. Tutaj także preparatów na rynku mamy całkiem sporo. Ja szczególnie lubię "Ketoxin forte". Co go wyróżnia na tle konkurencji? Poza działaniem przeciwłupieżowym, dobrze pielęgnuje włosy i skórę głowy, łagodzi podrażnienia, a także ... wzmacnia cebulki włosów (dzięki obecności kofeiny w składzie). A do tego cena jest również bardzo przyzwoita, bo 200 ml to koszt niespełna 20zł. Stosując go jakiś czas temu, byłam naprawdę zadowolona z efektu. 

Czy to cały już "arsenał" do walki z łupieżem? Nie, nie... w zanadrzu mamy jeszcze choćby disiarczek selenu, który działa nie tylko przeciwgrzybiczo, ale także hamuje nadmierne złuszczanie komórek (co na pewno jest warte uwagi). Tutaj z szamponów pozwolę sobie wymienić pewnie niektórym znany "Selsun blue", występujący w wersji do włosów normalnych i tłustych. Opinie raczej pozytywne, choć pamiętajcie, że preparatów z siarczkiem selenu nie powinno się stosować na podrażnioną lub zmienioną zapalnie skórę. 
I uwaga Dziewczyny! Siarczek selenu może powodować zmianę koloru farby do włosów, ale także wszelakiej biżuterii - dlatego polecam zdjąć ozdoby ze złota, srebra i innych metali przed myciem włosów. ;) 

W leczeniu łupieżu tłustego, w którym łuski mocno przylegają do skóry głowy czasami trzeba sięgnąć po środki keratolityczne - czyli takie, które wspomagają usuwanie komórek zrogowaciałego naskórka. Są to na przykład kwas salicylowy, mocznik, czy dziegcie. Bardzo dobre opinie zbierał obecny kiedyś na rynku szampon "Polytar AF" (1% pirytonian cynku, 1% mieszanina dziegciów). Obecnie jest jednak problem z jego dostępnością.
Ja mogę ze swej strony polecić natomiast oliwkę do wcierania w skórę głowy "Salicylol", która zawiera kwas salicylowy i olej rycynowy. Świetnie radzi sobie ona z takimi "upierdliwie" przylegającymi do skóry głowy łuskami :)
Z innych specyfików wspomagających usuwanie takich łusek warto wymienić "Cerkogel 30" żel pielęgnujący do skóry głowy ( na bazie mocznika), czy "Squamax" emulsja (połączenie mocznika i kwasu salicylowego, czyli - dwa w jednym. ;) Jest więc w czym wybierać. :)

Ale się rozpisałam. Właściwie ciężko zamknąć temat w jednym poście. :) Sami widzicie ile tych preparatów jest, a wspomniałam tylko o niektórych. Zachęcam więc, aby w razie wątpliwości zadawać pytania. Oczywiście postaram się pomóc.

Na koniec jeszcze mała wzmianka ziołowa. :) Padały tutaj bowiem rozmaite obco brzmiące nazwy substancji przeciwłupieżowych. A nie wiem czy wiecie, że walkę z łupieżem można także wspomagać ziołami. Mamy dwa ciekawe szampony "Klorane": szampon przeciwłupieżowy na łupież suchy (z wyciągiem z nasturcji), oraz szampon przeciwłupieżowy na łupież tłusty ( z wyciągiem z mirtu). Czy ktoś z Was może ich próbował i może podzielić się doświadczeniami...?


Warto również przeczytać:

Witaminy w suplementach diety

Katar alergiczny

Problemy z wątrobą