Witamina K - nowe zastosowanie

W ostatnim czasie bardzo dużym zainteresowaniem pacjentów cieszy się witamina K. Może nie ma aż takiego 'szału' jak z magnezem, ale ... "Witamina K2" z Solgara znika z aptecznej półki w błyskawicznym tempie, nawet pomimo dość sporej ceny. Czy wiecie dlaczego tak jest?

Postanowiłam zgłębić temat i uczynić witaminę K 'bohaterką' dzisiejszego artykułu. Myślę, że w pełni zasłużyła na to miano. 

Na początek kilka słów wstępu

Reklama

Witamina K to de facto kilka związków o podobnej budowie: witamina K1 (filochinon), witamina K2 (menachinony o wzorze ogólnym MK-n w zależności od budowy) oraz otrzymywana drogą syntezy chemicznej witamina K3.

Człowiek niestety nie potrafi syntetyzować żadnej z tych form witaminy K, a więc musimy je dostarczać w codziennym pożywieniu. 

Jakie są źródła witaminy K?

Witamina K1 znajduje się głównie w ciemnozielonych warzywach liściastych, takich jak: szpinak, kapusta, sałata oraz brokuły. Nie wiem jak Wy, ale ja za brokułami ani kapustą nie przepadam, a szpinak kojarzy mi się z zieloną papką na stołówce szkolnej. ;)
Małym pocieszeniem może być fakt, że niewielką ilość witaminy K zawiera także nabiał (mleko i produkty mleczne), a także ryby i mięso oraz ... owoc Awokado. Tylko kiedy go ostatnio jedliście, bo ja bardzo dawno. ;)
Witamina K2 jest syntezowana przez bakterie i można ją znaleźć w produktach fermentowanych, takich jak sery, jogurty czy kiszona kapusta. Ja akurat jogurty pochłaniam w sporych ilościach, a surówka z kiszonej kapusty zawsze jest dodatkiem do piątkowej rybki ;)
I jeszcze mała ciekawostka - czy wiecie co to jest 'Natto'? To taka japońska potrawa z przefermentowanych przez bakterie nasion sojowych. Zawiera ona szczególnie dużo witaminy K2. Podobno ma specyficzny smak i konsystencję, więc raczej nie jest popularna poza Japonią. Ja jak będę miała kiedyś okazję, to na pewno spróbuję;)

Ale dlaczego ostatnio powstało tyle szumu wobec witaminy K i jakie ona spełnia funkcje w organizmie?


K jak krzepliwość

Pewnie większość pamięta jeszcze ze szkoły podstawowej, że witamina K uczestniczy w procesach krzepliwości krwi. Rzeczywiście, w przypadku każdego, nawet niewielkiego, zranienia, kaskada krzepliwości krwi jest niezmiernie istotna. Witamina K ma istotne znaczenie w profilaktyce choroby krwotocznej noworodka. W Polsce tuż po porodzie, jeszcze w szpitalu, każdemu noworodkowi podaje się witaminę K w dużej dawce. Poza tym rekomenduje się obecnie podawanie doustne małych dawek witaminy K wszystkim niemowlętom karmionym piersią, już od ukończenia 2 tygodnia do końca 3 miesiąca życia. Zalecana w takim wypadku dawka to 25 mikrogramów na dobę. 
W aptekach znajdziecie gotowe preparaty, bądź w kapsułkach 'twist-off', gdzie zawartość kapsułki wyciska się bezpośrednio do buzi dziecka ("K-Vitum", "VitaK"), bądź w postaci aerozolu z pompką dozującą ("VitaK").
Z racji na fakt, iż niemowlakom podaje się także witaminę D, mamy w aptekach także takie preparaty, gdzie witamina K i D występują razem, np. "KiD-Vitum", "Bioaron K+D", "Juvit K+D3".
Rola witaminy K w procesie krzepliwości krwi znana jest od dawna. Właściwie już wtedy, gdy wyizolowano ją z liści lucerny w 1929 r. odkryto jej korzystny wpływ na procesy koagulacji.

Witamina K, a osteoporoza

Odkryciem ostatnich lat natomiast jest fakt, iż witamina K jest niezbędna w procesie mineralizacji kości. Jeszcze kilka lat temu uważano, że prawidłowy stan kości zależy od spożycia odpowiedniej ilości wapnia oraz witaminy D. Teraz obecnie głośno jest w kontekście osteoporozy także o witaminie K2. Warunkuje ona prawidłowe działanie tzw. osteokalcyny. Brzmi tajemniczo, ale osteokalcyna to po prostu białko, które jest 'transporterem' jonów wapniowych do kości. Uczestniczy ona w budowaniu masy kostnej. Co więcej udowodniono także, że u osób, u których dieta jest uboga w witaminę K, następuje spadek gęstości mineralnej kości, czyli rośnie ryzyko osteoporozy. Warto o tym pamiętać.
Podsumowując - mamy więc małą rewolucję, jeśli chodzi o profilaktykę osteoporozy, ponieważ na topie obecnie jest trio: wapń, witamina D i witamina K2, a nie tak jak wcześniej tylko wapń i witamina D.

Witamina K, a ryzyko choroby niedokrwiennej 

Witamina K odgrywa także istotną rolę w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca. Istnieją badania - notabene przeprowadzone na dużej grupie Holendrów, które wykazały, iż suplementacja witaminy K2 zmniejsza ryzyko choroby niedokrwiennej nawet o 50%. To bardzo dużo.
Mam nadzieję, że od dziś będziecie kojarzyć witaminę K nie tylko z krzepliwością, ale również osteoporozą i miażdżycą.

Witamina K w aptecznych suplementach

Myślę, że zdajecie sobie sprawę, iż warto dbać o odpowiedni poziom witaminy K w ustroju, po pierwsze przez dostarczenie jej w diecie. 
W razie potrzeby można oczywiście wesprzeć się preparatami z aptecznej półki. Tutaj podzielę się kilkoma uwagami praktycznymi:

• witamina K1 jest słabo przyswajalna, w ok. 5-10%
• witamina K2 w postaci syntetycznej (MK-4) wymaga stosowania dużych dawek i częstego przyjmowania
• najbardziej polecana jest naturalna witamina K2 w postaci MK-7, ponieważ wykazuje ona dużą biodostępność, długi okres półtrwania w organiźmie oraz stosunkowo niska jest jej efektywna dawka (45 mcg)

Wybierając preparat z apteki warto pamiętać, aby witamina K była w postaci dobrze przyswajalnej witaminy K2 (MK-7).
U mnie w aptece największym zainteresowaniem pacjentów cieszy się "Witamina K2" z firmy Solgar. Preparat zawiera witaminę K2 w postaci naturalnej MK-7 - jest to ekstrakt z natto. Jedna kapsułka to 100 mcg witaminy K2, natomiast opakowanie zawiera 50 kapsułek i kosztuje ok. 100 zł, a więc sporo... Nieco tańszą alternatywą może być preparat "Kinon", który zawiera nieco mniej (75 mcg) witaminy K2, ale również w dobrze przyswajalnej postaci, przy koszcie ok. 35 zł za 30 tabletek.

W aptece znajdziecie również sporo preparatów będących połączeniem wapnia, witaminy D i K2, np.: "Kalcikinon", DoppelHerz "Mocne kości". Jednak w tym ostatnim przypadku witamina K jest w słabo przyswajalnej postaci - co też odzwierciedla niska cena.

Na koniec mała ciekawostka - witamina K w postaci tlenku wchodzi także w skład niektórych kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry naczynkowej. Działa ona uszczelniająco na ściany naczyń krwionośnych, przeciwdziała ich uszkodzeniom, a co za tym idzie, powstawaniu trwałych zaczerwienień. Przykładowy preparat to wprowadzony w ubiegłym roku na rynek "Pharmaceris N - Capinon K 1%" lub "Auriderm XO krem-żel uszczelniający naczynka z witaminą K" z firmy Auriga.


Warto również przeczytać:

Witaminy w suplementach diety

Witamina D u niemowląt i dzieci

Na trawienie... Iberogast?